Trong ngành công nghiệp điện tử hiện đại, linh kiện SMD (Surface Mount Device – linh kiện gắn bề mặt) ngày càng phổ biến vì giúp tiết kiệm diện tích, tối ưu hóa hiệu suất mạch điện và tăng khả năng tự động hóa trong sản xuất. Trong số đó, cách hàn điện trở dán là một thành phần cơ bản, có mặt trên hầu hết các bảng mạch điện tử.
Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng mạch ổn định và không xảy ra lỗi kỹ thuật như hở mạch, chập mạch hay sai giá trị điện trở, kỹ thuật viên cần nắm vững cách hàn và kiểm tra điện trở dán SMD đúng quy trình chuẩn nhà máy. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn thực hiện điều đó một cách hiệu quả, chi tiết và chính xác.
Điện Trở Dán SMD Là Gì? Có Những Loại Nào?
Cách hàn điện trở dán SMD là loại điện trở không có chân cắm xuyên qua bo mạch mà được hàn trực tiếp lên bề mặt bảng mạch (PCB). Các mã phổ biến bao gồm: 0402, 0603, 0805, 1206, với kích thước ngày càng thu nhỏ.
Chức năng chính của điện trở là giới hạn dòng điện, phân áp, ổn định mạch và bảo vệ các linh kiện quan trọng khác. Dù chỉ là linh kiện nhỏ bé, nhưng nếu hàn sai sẽ gây ra sai số điện trở, làm ảnh hưởng đến toàn bộ mạch.
Dụng Cụ Và Vật Tư Cần Chuẩn Bị Trước Khi Hàn
Để hàn được chính xác và dễ dàng, bạn nên chuẩn bị đầy đủ các công cụ chuyên dụng sau:
- Mỏ hàn nhiệt độ điều chỉnh (nên chọn loại đầu nhỏ, nhọn)
- Thiếc hàn loại tốt (đường kính khoảng 0.3 – 0.5mm)
- Flux (chất trợ hàn) giúp làm sạch bề mặt và tăng độ bám
- Nhíp chống tĩnh điện (ESD)
- Kính lúp hoặc kính hiển vi soi linh kiện
- PCB và điện trở cần hàn
- Dây hút thiếc (desoldering wire) hoặc bơm hút thiếc (nếu cần sửa lỗi)
Hướng Dẫn Cách Hàn Điện Trở Dán Trên Bo Mạch SMD
Bước 1: Làm Sạch Bề Mặt Mạch
- Dùng cồn công nghiệp hoặc dung dịch vệ sinh chuyên dụng lau sạch vị trí cần hàn.
- Bôi một lớp mỏng flux vào pad để đảm bảo khả năng dính thiếc tốt nhất.
Bước 2: Cố Định Điện Trở
- Gắp linh kiện bằng nhíp và đặt vào đúng vị trí pad trên mạch.
- Đảm bảo điện trở thẳng hàng, không lệch và tiếp xúc tốt với cả hai đầu pad.
Bước 3: Hàn Một Đầu Trước
- Dùng mỏ hàn chạm vào một đầu điện trở, cho thiếc vào để cố định.
- Thời gian tiếp xúc không nên quá 2 giây để tránh làm hỏng linh kiện.
Bước 4: Hàn Đầu Còn Lại
- Khi đã cố định xong một đầu, tiếp tục hàn đầu còn lại sao cho thiếc phủ đều pad và tiếp xúc chắc chắn với đầu điện trở.
Bước 5: Kiểm Tra Mối Hàn
- Mối hàn phải bóng, không có thiếc dư, không bị lồi lõm hoặc nứt.
- Đảm bảo không có thiếc nối hai đầu điện trở gây chập.
Mẹo Hàn Không Gây Chập Mạch Và Sai Giá Trị
- Không dùng quá nhiều thiếc: Chỉ cần đủ để bao phủ điểm tiếp xúc, không để thiếc tràn sang pad bên cạnh.
- Sử dụng kính lúp sau khi hàn: Kiểm tra độ thẳng hàng và chất lượng mối hàn.
- Chọn đúng loại điện trở theo sơ đồ mạch: Tránh nhầm lẫn giá trị như 100Ω với 1kΩ do kích thước nhỏ khó quan sát.
- Giữ tay chắc chắn khi hàn: Tránh làm điện trở di chuyển khi thiếc đang nguội.
Cách Kiểm Tra Điện Trở Dán Sau Khi Hàn
a. Kiểm Tra Bằng Mắt Thường Hoặc Kính Lúp
- Đảm bảo cách hàn điện trở dán nằm đúng vị trí, song song với bề mặt mạch.
- Không có thiếc dư, không nứt, không lệch.
b. Đo Bằng Đồng Hồ Vạn Năng
- Chuyển đồng hồ sang thang đo điện trở (Ohm).
- Đặt que đo vào hai đầu điện trở đã hàn xong.
- So sánh giá trị đo được với thông số in trên linh kiện hoặc sơ đồ mạch.
Lưu ý: Nếu đo khi mạch đã cấp nguồn, bạn cần tháo nguồn điện ra để tránh sai số.
c. Kiểm Tra Mạch Sau Khi Cấp Nguồn
- Sau khi hàn và kiểm tra điện trở xong, cấp nguồn cho mạch và quan sát hoạt động.
- Nếu điện trở bị hở hoặc chập, mạch có thể không khởi động hoặc báo lỗi.
Các Lỗi Hàn Thường Gặp Và Cách Khắc Phục
| Lỗi phổ biến | Nguyên nhân | Cách xử lý |
| Chập mạch | Quá nhiều thiếc, thiếc chảy nối hai pad | Dùng dây hút thiếc hoặc bơm hút thiếc để làm sạch |
| Điện trở lệch vị trí | Không cố định khi hàn, rung tay | Hàn lại từ đầu, dùng nhíp giữ chắc khi hàn |
| Mối hàn lạnh | Nhiệt độ mỏ hàn thấp, thiếc không dính chắc | Tăng nhiệt độ lên khoảng 300–320°C, hàn lại mối hàn |
| Sai giá trị | Lắp nhầm điện trở | Kiểm tra trước khi hàn, đo lại sau khi lắp |
Hàn Và Kiểm Tra Điện Trở SMD – Công Việc Nhỏ, Ảnh Hưởng Lớn
Cách hàn điện trở dán SMD tưởng chừng đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác và đúng kỹ thuật. Một mối hàn kém chất lượng có thể gây nên các vấn đề nghiêm trọng như sai số, chập mạch hay cháy linh kiện.
Khi thực hiện đúng quy trình hàn và kiểm tra như hướng dẫn trong bài, bạn không chỉ đảm bảo chất lượng cho từng sản phẩm mà còn giảm đáng kể lỗi kỹ thuật, tiết kiệm thời gian sửa chữa và nâng cao độ tin cậy trong sản xuất.
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ :
CÔNG TY THÔNG TIN ĐIỆN TỬ Z755
Địa chỉ : Số 2A, Phan Văn Trị, Phường 10, Gò Vấp, TP.HCM
📞 Hotline: 0989 33 55 11
📧 Email : z755m.e@gmail.com
🌐 Website : http://www.z755.com.vn/
Facebook: https://www.facebook.com/congtyZ755
